Door Thomas Mensink, Golden Egg Check, uit Emerce

Pacenotes is een hybride ‘venture capital’-fonds. Dat betekent dat het investeert in zowel ‘venture capital’-fondsen als direct in portfoliobedrijven. Dat biedt het beste van twee werelden. Een gesprek met managing partner Jeroen van Doornik.

Pacenotes heeft een dubbelrol: het is een limited partner (LP) en venture capitalist (VC) ineen. Het is in feite dus een fonds dat in fondsen investeert en daarnaast ook rechtstreeks, samen met de VC, investeert in een aantal onderliggende startups. Deze combinatie heeft een duidelijke pre: data, benchmarks en toegang. Van Doornik: “We hebben een andere invalshoek dan de meeste VC’s, omdat we in fondsen en direct investeren. Deze strategie is onder ‘Tier A’ VC’s – op kleinere schaal – niet bijzonder, maar bij ons vormt het de basis. Van hieruit gaan we op zoek naar interessante directe investeringsmogelijkheden. Als fondsinvesteerder kennen we veel VC’s en verzamelen we talrijke data ten aanzien van portfolio’s. Als we in een fonds stappen, vinden we het interessant om te zien van welke portfoliobedrijven we veel mogen verwachten, omdat wijzelf als VC opereren. We zijn proactief in het creëren van toegang tot de bedrijven en op die manier kunnen we co-investeren.”

Krenten uit de pap

Pacenotes verstaat de kunst van het krenten uit de pap pikken als geen ander. Van Doornik legt uit: “We wachten niet tot een fondsmanager ons benadert, maar we weten precies wat de fondsen doen en wat ze zoeken. We kijken allereerst naar macrotrends, vervolgens naar segmenten en combineren deze gegevens met data en inzichten uit ons fondsennetwerk. Dan besluiten we bij welke bedrijven we willen binnenkomen en leggen we ons toe op het vinden van de juiste ingang. Een proactieve benadering dus; aanzienlijk afwijkend van hoe de gemiddelde investeerder in fondsen het aanpakt.”

Van Doornik concentreert zich met zijn team voornamelijk op generieke techfondsen, soms met behulp van de diensten van specialistische teams: “We zien dat dit soort fondsen beter presenteert. We richten ons overwegend op Europa (en Israël en de Verenigde Staten) en dan vooral op Tier-A-fondsen. Dit betreft een klein aantal fondsen en hierin zijn we vrij selectief; we selecteren fondsen die beschikken over een heel duidelijk bestaansrecht in venture”.

Uitgebreide ervaring

Hij vervolgt: “Omdat we de fondsmanagers kennen, kost het ons over het algemeen weinig moeite om bij deze fondsen binnen te komen. In of met de meeste fondsen hebben we eerder geïnvesteerd overigens, of ermee in een board gezeten, bijvoorbeeld. We komen uit de business, zijn een ándere limited partner en dat merken de fondsen. Fondsen kunnen op bedrijfsniveau met ons praten over deals. Sommige fondsen zien ons als mede-VC die toevallig ook LP is.”

De reden voor die aanpak? “We investeren in fondsen zodat we een sterk netwerk hebben,” zegt Van Doornik. “We zitten niet per se in de weg en kunnen snel schakelen en mee-investeren. We kennen de front- en backoffice in Europa. Dat maakt het interessant om ons erbij te hebben.” De aanpak van Pacenotes maakt het voor grote investeerders, zoals pensioenfondsen, mogelijk in een VC te investeren. “Daar ligt al veel langer een kans. Veel goede fondsen zijn vrij klein, grote investeerders, zoals pensioenfondsen, kunnen hun gelden hier niet kwijt. Wij kunnen grotere tickets alloceren en spreiding bieden over meerdere fondsen. Een mooie manier om pensioengelden in Nederland aan het werk te zetten in startups.”

Uitdagingen

Naast de vele voordelen van het hybride businessmodel van Pacenotes zijn er ook uitdagingen. Neem fee stacking. Als een fonds in een ander fonds investeert, betaalt het een percentage aan managemenkosten. Fees stapelen zich op deze manier op, wat impact heeft op het rendement van investeerders. “Hier is meestal een goede oplossing voor toe te passen. Maar denk ook aan het alternatief; wij maken het mogelijk om in de beste venture capital-fondsen te investeren, vanaf een veel lagere instap, hebben toegang tot de fondsen en zijn ervaren in het selecteren van de juiste managers en fondsen. Het alternatief voor fonds investeerders is om er een professioneel team op te zetten, maar dat is vaak lastig, omdat track record, expertise voor fondsselectie en netwerk ontbreken en waarschijnlijk een stuk kostbaarder. Minder selectief zijn en breder in een groter aantal fondsen investeren, denk aan een index op venture, biedt evenmin uitkomst, gezien de grote(re) kans op een gemiddeld rendement, wat in venture veel minder attractief is”.

Nederlandse VC’s kunnen nog veel leren op het gebied van strategie, stelt Van Doornik. “In Nederland wordt vaak vastgeklampt aan wat er op papier met een founder is vastgelegd, en dat is vaak al niet zo ruim. In het buitenland geven VC’s founders meer vrijheid. Dat geeft hun de broodnodige ruimte om ‘volle bak’ te kunnen ondernemen en risico’s te kunnen nemen. Aanmoedigen en minder controleren, die mentaliteit werpt vruchten af”

Een tip voor VC’s die willen fundraisen heeft hij eveneens: “Maak scherp wat de rode draad en de toegevoegde waarde zijn en welke positie je in de markt hebt. Er zijn inmiddels veel fondsen en het bestaansrecht is niet voor ieder fonds onmiddellijk duidelijk. Voor founders, die willen fundraisen geldt: wees niet opportunistisch, zorg dat je weet wat een VC doet, welke deals ze hebben gedaan en schat in of je relevant bent voor deze VC. Als je het zo verfijnd aanpakt, maak je kans.”